Er zijn heel wat problemen in de wereld, met nog meer oplossingen en een hele resem goede doelen die daar aan werken. Benieuwd hoe we daar de meest effectieve goede doelen uithalen?

Op deze pagina geven we een antwoord op deze vragen:

1. Wat zijn de meest urgente wereldproblemen?
2. Wie doet onderzoek naar de effectiviteit van goede doelen?
3. Welke criteria gebruiken de onafhankelijke onderzoeksinstellingen?
4. Wat maakt de onderzoeksinstellingen onafhankelijk?

Wij kiezen voor het helpen oplossen van wereldproblemen. Dat zijn er veel. Daarom moeten we prioriteren en keuzes maken. De vraag is welke wereldproblemen het meeste baat hebben bij onze donaties. Dit zijn vaak problemen die Omvangrijk, Onderbelicht en Oplosbaar zijn. Dit zijn onze drie o's.

Omvangrijk

Een belangrijke factor is een probleem dat velen raakt en hen sterk beïnvloedt. Zo krijgt een ziekte die veel mensen treft de voorkeur op een zeldzame ziekte met gelijkaardige symptomen. Het genezen van een ziekte die weinig leed veroorzaakt zoals een verkoudheid is natuurlijk goed, maar iemand genezen van een erge ziekte die een grotere beperking veroorzaakt zoals blindheid of malaria heeft een grotere impact is beter.

Onderbelicht

Problemen die veel extra geld nodig hebben, kunnen goede kansen zijn om te steunen. We geven de voorkeur aan problemen of oplossingen die weinig aandacht krijgen en waar oplossingen weinig middelen krijgen. Met de fiets naar het werk gaan is een manier om minder CO₂ uit te stoten, net zoals lekken in methaanleidingen dichten. Die eerste kent iedereen, maar bijna niemand heeft van die tweede gehoord. Voor die eerste bestaan er uitgebreide gidsen voor overheden om betere infrastructuur te bouwen, bestaan er talloze lobbygroepen en zijn er financiële voordelen voor fietspendelaars. Over lekken in methaanpijpleidingen heeft bijna niemand al gehoord. Net daarom kan jouw euro hier meer bijdragen.

Oplosbaarheid

Ten slotte is het effectiever om problemen aan te pakken waarvoor haalbare oplossingen bestaan. Daarom werken we liever aan een probleem met enkele mogelijke oplossingen of verbeteringen die op z'n minst al vooruitgang boeken. Zo zou je bijvoorbeeld kunnen voorstellen om slachthuizen te verbieden om dierenleed tegen te gaan. Dit voorstel zou heel wat tegenkanting krijgen van de vleesindustrie en de brede bevolking en zou het waarschijnlijk heel wat andere kleinere problemen veroorzaken, moest het goedgekeurd raken. Dit voorstel maakt geen duidelijke, concrete vooruitgang, want de kans dat het goedgekeurd wordt, is nihil. Wetgeving rond betere leefomstandigheden voor dieren op boerderijen krijgen vaak wel steun van de brede bevolking en van bedrijven. De veranderingen zijn duidelijk en hebben een concrete en directe invloed op de levens van de dieren.

De drie domeinen

Deze wereldproblemen hebben volgens de bovenstaande criteria het meeste potentieel

• Armoede & gezondheid: extreme armoede
  ‍De internationale armoedegrens ligt de dag van vandaag op ongeveer €2 per dag; of €60 per maand. Mensen met een inkomen lager dan dat leven in extreme armoede. Volgens de meest recente cijfers leven nog steeds meer dan 700 miljoen mensen in extreme armoede. Het grootste deel van hen leeft in Sub-Sahara Afrika. Extreme armoede heeft grote gevolgen voor het fysiek en mentaal welzijn van mensen.
• Klimaat: innovatie & beleid
  Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de natuur, al het leven en de infrastructuur.
• Dierenwelzijn en voedseltransitie: beleid en alternatieve eiwitten
  80% van de landbouwgrond wordt gebruikt voor de productie van vlees, zuivel en andere dierlijke producten. De vleesindustrie is een belangrijke oorzaak van klimaatverandering en ontbossing en ze gaat gepaard met enorm veel dierenleed, vooral in de intensieve veeteelt. In België alleen al worden er 10 dieren per seconde geslacht.

Onderzoek naar de effectiviteit van goede doelen is complex en probeert met alle factoren rekening te houden. We werken hiervoor samen met onafhankelijke onderzoeksinstellingen die jaarlijks tienduizenden uren spenderen om de meest effectieve goede doelen te selecteren uit de lijst van tienduizenden organisaties wereldwijd.

GiveWell is zo één organisatie die zich specifiek richt op goede doelen binnen armoede & gezondheid. Ze maken hierbij vooral gebruik van gerandomiseerde controleproeven (randomized control trials, RCT in het Engels), de methode die ook wordt gebruikt bij medische proeven. Deze aanpak won in 2019 de Nobelprijs voor de economie en wordt sindsdien vaak toegepast. Waar er niet voldoende onderzoek beschikbaar is, laat GiveWell soms de impact van bepaalde interventies onderzoeken.

Voor klimaat en dierenwelzijn kijken we respectievelijk naar Founders Pledge en Animal Charity Evaluators. De meest kosteneffectieve goede doelen in deze domeinen zetten zich voornamelijk in op beleidsbeïnvloeding en technologische veranderingen. We weten op voorhand niet welke wetten goedgekeurd worden of welke technologieën succesvol ontwikkeld worden en verspreid raken. Daarom wordt er ook nooit op één wet of één technologie ingezet. Een breed gamma aan oplossingen wordt geprobeerd, waarvan er altijd wel één of enkele succesvol zijn. Een belegger op de beurs die zijn risico wilt spreiden hanteert dezelfde strategie. Hoewel dit inefficiënt lijkt, is dit toch de meest effectieve aanpak. Gerichte veranderingen in wetten of technologieën kunnen immers een enorme invloed hebben tegen een lage kost.

De onafhankelijke onderzoeksinstellingen beoordelen goede doelen en selecteren de meest effectieve. Maar wat maakt een goed doel nu effectief? Beoordelende organisaties als GiveWell, Animal Charity Evaluators en Founders Pledge hanteren daarvoor vier criteria:

1. Bewezen effectiviteit
   De goede doelen gebruiken methoden waarvan is aangetoond dat ze werken door kwaliteitsvol en herhaaldelijk wetenschappelijk onderzoek. De meeste mensen denken dat alle goede doelen wel ongeveer even effectief zijn. Het omgekeerde is waar: sommige goede doelen kunnen tot wel honderd keer meer effect hebben dan anderen.
2. Kosteneffectiviteit
   Hier worden alle bewezen oplossingen naast elkaar gelegd en wordt er gekeken naar welke actie het meeste impact kan maken per euro.
3. Toekomstgericht
   Een goed doel moet duidelijk kunnen aantonen dat ze een plan hebben om nieuwe donaties effectief in te zetten.
4. Transparantie
   De organisatie is transparant in haar aanpak, haar impact en welke fouten dat ze in het verleden heeft gemaakt en welke lessen ze daaruit heeft geleerd.

De goede doelen die onderzocht worden hebben zelf geen invloed op de evaluatie die ze krijgen. De onderzoeksinstellingen bepalen zelf welke goede doelen ze evalueren. Het gebeurt dat goede doelen een minder goede evaluatie krijgen, bijvoorbeeld omdat nieuw onderzoek aantoont dat de impact van het goede doel toch niet zo groot was als eerst gedacht. Het kan dan zijn dat de onderzoeksinstelling dat goede doel dan niet meer aanraadt, en dat is in het verleden ook al meermaals gebeurd.

Nog niet overtuigd van de onafhankelijke onderzoeksinstellingen? Ze publiceren al hun onderzoek op hun website:

• GiveWell Research
• Animal Charity Evaluators Research
• Founders Pledge Research on Climate Change